Om ervoor te zorgen dat de enkel stabiel blijft, zitten er aan de buitenkant drie enkelbanden. Ondanks deze banden kan het voorkomen dat de enkel omklapt, meestal naar buiten. Bij het verzwikken van de enkel kunnen de enkelbanden uitrekken of inscheuren, enkelverstuiking of enkel distorsie. Zo’n enkelverstuiking is erg pijnlijk en wordt vaak snel dik en blauw. Toch herstelt het in de meeste gevallen vanzelf weer. In een aantal gevallen, zeker als er sprake is van meerdere verstuikingen blijven de klachten bestaan omdat de enkelbanden niet voldoende of in een uitgerekte toestand zijn genezen. Als gevolg kan het zijn dat bij een enkelverstuiking ook het kraakbeen beschadigt. Indien er eveneens sprake is van kraakbeen beschadiging van het enkelgewricht, wordt ook deze pijnlijk en gevoelig bij lopen en belasting.
Bij enkel instabiliteit is een van de belangrijkste klachten het gevoel van “door de enkel heen gaan” op oneffen terrein en zelfs op gelijke ondergrond. Dit kan gepaard gaan met vaker voorkomende verzwikkingen en/of in wisselende mate pijn, een onzeker gevoel bij het lopen, zwelling, stijfheid en het gevoel dat de enkel af en toe “op slot springt”.
Klachten en onderzoek
Na het aanhoren van uw klachten en het onderzoeken van de enkel (en voet) kan de orthopedisch chirurg de diagnose enkelinstabiliteit eigenlijk altijd wel stellen. Meestal wordt wel een röntgenfoto gemaakt om uit te sluiten dat er geen breuk in de enkel zit en /of losse botstukjes in het enkelgewricht zitten (die ook instabiliteitsklachten kunnen veroorzaken). Soms is een CT scan of MRI scan nodig, om te beoordelen of er sprake is van kraakbeenbeschadiging van het enkelgewricht.
Behandeling
Bij patiënten die een blijvende instabiliteit ondervinden, moet een onderscheid gemaakt worden tussen functionele en mechanische instabiliteit. Wanneer de instabiliteit functioneel is (dwz de arts constateert geen slappe enkelbanden, maar de patiënt ervaart wel zwik neiging), bestaat de behandeling uit een revalidatie schema met spierversterkende oefeningen en propriocepsis training (=trainen van de banden, spieren en zenuwen die de “positie zin” vormen). Een steunzool blijkt zinvol om de stabiliteit van het enkelgewricht te verbeteren. Ook het dragen van schoenen met een stevige hiel helpen om het gevoel van stabiliteit te vergroten. Eventueel kan tapen van de enkel of het dragen van een brace tijdens sporten klachten vermindering brengen. Ook bij mechanische instabiliteit wordt in 1e instantie getracht de klachten te verbeteren met fysiotherapie. In een enkel geval geeft dit onvoldoende resultaat en dient een operatief herstel plaats te vinden.
De enkelbandoperatie
Indien de niet-operatieve behandelingsmethoden onvoldoende helpen om de klachten als gevolg van de enkel instabiliteit te doen afnemen, kan een operatie aan de enkel uitkomst bieden. De behandeling van eerste keus is herstel van de normale anatomie: het terughechten en inkorten van de uitgerekte enkelbanden. Bij Bergman Clinics wordt de Duquennoy operatie uitgevoerd waarbij de buitenste enkelbanden en gewrichtskapsel als het ware weer strak getrokken worden. Zie Afbeelding 2.
Afbeelding 2
Bij deze operatie wordt een snee gemaakt aan de buitenkant van de enkel. Vervolgens wordt er een flap gecreëerd van de voorste enkelband (blauw) en de buitenband (roze) met het kapsel en het botvlies. Deze flap wordt met behulp van 2 botankertjes of een tweetal boorgaten op spanning aan het kuitbeen bevestigd. Dit werkt als een nieuw enkelbandcomplex en geeft de enkel de stabiliteit weer terug. Tijdens de operatie wordt tevens een gedeelte van het enkelgewricht bekeken en zo nodig worden kraakbeenbeschadigingen behandeld. De huid wordt gesloten met hechtingen die vanzelf oplossen. De operatie duurt ongeveer 20 min.
Het doel van deze operatie is het verbeteren van de stabiliteit van de enkel. Uit onderzoek is gebleken dat gemiddeld genomen ongeveer 80- 90% van de patiënten tevreden is met het eind resultaat.
Bij uitzondering is deze ingreep toch niet voldoende om de stabiliteit te herstellen, of ontstaat er opnieuw een enkelband scheur. Dan kan er over gegaan worden tot een zgn ‘niet anatomische enkelband plastiek’. Hierbij wordt de helft van één van de twee pezen aan de buitenkant van de enkel (de zgn. peroneuspezen) gebruikt om als nieuwe enkelband ingehecht te worden. In afbeelding 3 zijn er 2 voorbeelden gegeven.
Revalidatie en complicaties
U wordt bij Bergman Clinics uitgebreid voorgelicht over het traject dat volgt na de ingreep en met welke mogelijke risico’s de operatie de operatie gepaard gaat. U dient rekening te houden met de volgende nabehandeling:
Na de operatie wordt een gipsspalk aangelegd, waarmee u onbelast, dus met 2 krukken, moet lopen gedurende 2 weken. Daarna 2 weken loopgips en daarna 2 weken een flexibel gips, de zgn “scotchwrap’, waarmee u eveneens mag lopen. Vervolgens krijgt u fysiotherapie om de beweeglijkheid en de kracht van de enkel weer te verbeteren.
Ook is het goed om zich te realiseren dat het herstel na de enkeloperatie vrij langzaam gaat. De eerste twaalf weken is het erg belangrijk om zeer voorzichtig te zijn met de enkel. Het kan wel een half jaar duren voordat u volledig bent hersteld van de operatie. Over het algemeen mag sport weer hervat worden 4-6 maanden na de operatie, uiteraard afhankelijk van welke sport u beoefent en uw individuele herstel.
De orthopedisch chirurg werkt uiterst steriel, maar toch bestaat er altijd kans op infectie van de wond. De wond bevindt zich aan de buitenkant van de voet bij de hiel, wat een lastige plek is om te genezen waardoor dit vaak al enkele weken duurt voordat dit genezen is. Bij rokers is de kans hierop groter dan bij niet- rokers. Dit geldt ook voor het ontstaan van trombose, die toch kan ontstaan ook al krijgt u 4 wkn fraxiparine prikjes om dit juist te voorkomen.
Meer weten?
Maak een afspraak voor de polikliniek in Rijswijk bij bewegingszorg.rijswijk@bergmanclinics.nl
of bel het Bergman Contact & Service Center: 088 9000 500