Het verschil tussen een hamerteen en een klauwteen?
In een hamerteen is het gewrichtje tussen het eerste en tweede kootje gebogen, en het gewrichtje tussen het tweede en derde kootje gestrekt. Bij een klauwteen zijn beide gewrichtjes gebogen en is er ook nog een overstrekking in het gewrichtje tussen het middenvoetsbeentje en het eerste kootje. Bij Bergman Clinics behandelen we natuurlijk allebei: zowel hamertenen als klauwtenen.
Hamer- of klauwtenen ontstaan door verkorting van de banden en pezen die de teen buigen. Het evenwicht tussen de verschillende tenen raakt verstoord doordat de kleine voetspiertjes minder goed gaan werken, bijvoorbeeld door veroudering of een trauma, maar ook door te kleine schoenen.
Een andere, veel voorkomende oorzaak van een hamerteen is een hallux valgus. Doordat de grote teen niet optimaal functioneert raakt de sturing van tweede teen uit zijn evenwicht en kan een hamerteen ontstaan, maar ook doordat de grote teen onder de tweede teen schuift en deze in een hamerteenstand drukt.
Afbeelding: hallux valgus met hamerteen 2 (en 3)
Een hamerteen kan zeer pijnlijk zijn en veel hinder geven bij het dragen van heel gewone schoenen. Meestal ontstaat er op het gewrichtje tussen het eerste en tweede kootje een likdoorn of eksteroog, die vanwege het wrijven tegen de schoen pijn veroorzaakt en ook kan gaan ontsteken. Zie afbeelding 4.
Bij een stugge hamer- en klauwteen kan er ook een pijnlijke eeltplek op het topje van de teen ontstaan, waar, door de kromstand, een abnormaal hoge druk is ontstaan. Zie afbeelding 5.
Tevens kan er eelt en pijn onder de voorvoet ontstaan, omdat de kromstand van de hamerteen het kopje van het middenvoetsbeentje naar beneden drukt en daarmee abnormaal veel druk veroorzaakt. Zie afbeelding 6.
Tenslotte kan dit gepaard gaan met ontsteking en pijn in het gewrichtje tussen het middenvoetsbeentje en het eerste kootje (MTP gewricht). Het kapsel van dit gewrichtje rekt uit en verslapt; dit gewrichtje gaat geleidelijk uit de kom naar boven. Dit verhoogt weer de druk onder het kopje van het middenvoetsbeentje en zo ontstaat pijn aan zowel onder- (voorvoet), als bovenkant (teen).
Diagnose en onderzoek
Een hamer- of klauwteen kan gemakkelijk worden herkend, een Röntgenfoto voegt weinig toe, maar kan gemaakt worden om de hele voet te beoordelen. Dit geldt ook voor een echo, die in de Bergman Kliniek door een registerpodoloog kan worden gedaan.
Behandeling en operatie
Wel of niet opereren wordt voornamelijk bepaald door de mate van pijn.
Niet operatieve behandeling: deze neemt de oorzaak niet weg, maar kan wel de pijn verminderen (de stand van de teen wordt niet aangepast). Schoenen met een ‘tenenbak’ die hoger is, of gemaakt van heel zacht en soepel materiaal, kunnen de klachten verminderen. Verder zijn er handige hulpmiddeltjes op de markt om drukplekken te ontlasten en de teen in een betere positie te houden: likdoorn pleisters en zgn. orthesen, die podologen en podotherapeuten kunnen aanleggen. Pijn en eelt onder de kopjes van de middenvoetsbeentjes kan met een steunzool met verhoging hier net áchter, de druk verminderen en de teen in een wat betere positie brengen.
Operatiemethoden: een hamer- of klauwteen kan op twee verschillende manieren operatief worden gecorrigeerd.
1. Simpele Hamer- of klauwteencorrectie: het uiteinde van het eerste kootje wordt verwijderd en daarmee de teen recht gezet. Dit wordt soms (meestal niet) vastgezet met een pinnetje. Dit pinnetje steekt iets uit de teen en wordt na 4 weken op de gipskamer verwijderd. Dit teengewricht kan hierdoor niet meer buigen, maar zal ook nooit meer scheef groeien. Deze ingreep gebeurt met plaatselijke verdoving (er is dus geen narcose of ruggenprik nodig) en duurt ongeveer 10 minuten.
Afbeelding: simpele hamerteen correctie
2. Uitgebreide hamer- of klauwteen correctie: deze operatie is dezelfde als hierboven beschreven, plus verlengen van de strekpees en het kapsel van het gewricht tussen het middenvoetsbeentje en het eerste kootje.
Eigenlijk wordt er altijd een pinnetje ingebracht. Dit steekt een stukje uit de teen en wordt na 4 weken op de gipskamer verwijderd. Het teengewricht kan hierdoor niet meer worden gebogen, maar zal ook nooit meer scheef groeien.
Ook deze ingreep wordt onder plaatselijke verdoving verricht. Dit is anders als drie of meer tenen tegelijk behandeld worden en/of tezelfdertijd ook andere voetoperaties worden gedaan (bijv. hallux valgus). In die situatie wordt voor narcose of ruggenprik gekozen.
Afbeelding: vóór en na uitgebreide hamerteen correctie
Revalidatie en complicaties
Na een hamer- of klauwteencorrectie wordt de hele voet verbonden, en dit verband moet minimaal 1 week blijven zitten. Dit verband houdt ook de teen in de juiste stand. Tijdens deze periode moet u erop rekenen dat u veel moet rusten. U mag lopen, maar vanwege de zwelling is het beter om de voet omhoog te laten rusten, bijvoorbeeld op een kussen op een stoel. Na 1 week komt u naar de verband poli.
Het pinnetje wordt na vier weken de verbandpoli verwijderd.
Circa 8 weken na de operatie komt u op controle bij de orthopedisch chirurg.
Uw orthopedisch chirurg geeft vóór de ingreep uitgebreid informatie over mogelijke risico’s en complicaties bij deze voetoperatie. De kans op infectie bestaat er eigenlijk altijd, ook al wordt uiterst steriel gewerkt tijdens de voetoperatie. Een uitzonderlijke complicatie bij hamerteen chirurgie is een standsafwijking na de ingreep, bijvoorbeeld wederom een hamerteen stand of juist een te rechte stand van de teen.
Meer weten?
Maak een afspraak voor de polikliniek in Rijswijk bij bewegingszorg.rijswijk@bergmanclinics.nl